Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał postanowienie w dniu 14 maja 2013r, że skargi dotyczące obniżek emerytur byłych pracowników polskich służb ochrony państwa komunistycznego są niedopuszczalne
W swojej decyzji w przypadku Cichopek i 1627 innych odwołań przeciwko Polsce
(Nos aplikacji. 15189/10, 16970/10, 17185/10, 18215/10, 18848/10, 19152/10,
19915/10, 20080/10, 20705/10, 20725/10, 21259/10, 21270/10, 21279/10, 21456/10,
22603/10, 22748/10 i 23217/10) Europejski Trybunał Praw Człowieka jednogłośnie uznał skargę za niedopuszczalną.
Decyzja jest ostateczna.
Trybunał uznał, że ogólnie system redukcji emerytury nie powoduje nadmiernego obciążenia skarżących: oni nie cierpią na utratę środków utrzymania a obecny zastosowany system świadczeń jest bardziej korzystny niż ogólny system emerytalny.
Służba odwołujących się w tajnej policji, utworzonej aby naruszać prawa człowieka chronionych na mocy Europejskiej Konwencji, powinna być traktowana jako istotna okoliczność dla obniżenia świadczeń emerytalnych. Polskie władze wykorzystały możliwe środki konieczne do osiągnięcia zamierzonego celu , kładąc kres przywilejom emerytalnym przysługujących członkom byłej komunistycznej policji politycznej, w celu zapewnienia większej sprawiedliwości emerytury
Podstawowe fakty
Wszyscy z pośród 1628 skarżących się, z których jeden jest Adam Cichopek, są obywatelami polskimi. Obecnie mieszkają w Polsce. Wszyscy wnioskodawcy byli funkcjonariuszami byłej służby bezpieczeństwa państwa , odpowiednikami tajnej policji, w różnych okresach między 1944 i 1990 r w okresie reżimu komunistycznego w Polsce. Ta polityczna policja wzorowana na KGB miała swoje odpowiedniki w innych krajach komunistycznych, takich jak STASI w NRD lub Securitate w Rumunii.
W 2009r Ustawą z 2009 r. została wprowadzona przez Sejm zmiana do ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych, policji i Służby Bezpieczeństwa
W wyniku tej regulacji zastosowano mniej korzystny współczynnik do ustalania wysokości emerytur, w zakresie, w jakim zostały nabyte w okresie
zatrudnienia w komunistycznych organach bezpieczeństwa państwa w 1944-1990 co spowodowało, że emerytury skarżących zostały zmniejszone.
Preambuła ustawy z 2009r stanowi m.innymi,
że zatrudnienie lub usługi w komunistycznych organach bezpieczeństwa państwa była
"Nierozerwalnie związane z łamania praw człowieka i obywatela popełnione w imię
Komunistyczny reżim totalitarny ".
Większość skarżących złożyła odwołanie od decyzji ZER MSW zmniejszającej ich emerytury do Sądu Wojewódzkiego w Warszawie i kolejne odwołania do Sądu Apelacyjnego lub Sądu Najwyższego, które były albo nieskuteczne, albo były w toku w chwili złożenia przez skarżącego wniosku do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
W lutym 2009 roku grupa członków parlamentu należących głównie do Sojuszu Lewicy Demokratycznej zwróciła się do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie, że ustawa z 2009 r. była niezgodne z Konstytucją, w szczególności z zasadami praworządności,
domniemaniem niewinności, sprawiedliwości społecznej, prawem do zabezpieczenia społecznego, proporcjonalności, podziału i równowagi władzy i ochrony praw nabytych.
W dniu 24 lutego 2010 r. Trybunał Konstytucyjny RP odrzucił wnioski skarżących
Skargi, procedury i skład Trybunału
W okresie pomiędzy marcem 2010 r. a kwietniem 2013 roku1628 osób złożyło wnioski do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Opierając się na artykule 1 Protokołu nr 1 (ochrona własności) Konwencji Praw Człowieka, skarżący zarzucają, że ustawa z 2009 r. spowodowała drastyczne zmniejszenie ich emerytur do poziomu, który nie może być uzasadniony celami realizowanymi w interesie publicznym.
Stwierdzili oni, że ograniczenia były nieproporcjonalne, niesprawiedliwe i nakładały nadmierne obciążenia.
Powołując się na art 14 (Zakaz dyskryminacji) Europejskiej Konwencji, w związku z art 1
Protokołu nr 1, wnioskodawcy skarżą się, że zostali poddani dyskryminacji ze względu na ich przeszłe zatrudnienie w byłych organach bezpieczeństwa państwa.
Powołując się na artykuł 6 § § 1 i 2 (prawo do rzetelnego procesu sądowego / domniemanie niewinności) Europejskiej Konwencji skarżący zarzucają także, że ustawa z 2009 r., zarzuca im popełnienie zbrodni, której nie popełnili.
Powołując się na art. 7 (bez karania bez podstawy prawnej), skarżący twierdzią, że to odniesienie do "zbrodni" było równoznaczne z ich ukaraniem za przestępstwa, które nie zostały im udowodnione.
Skarżący zarzucają także na podstawie artykułu 8 (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego), że ustawa z 2009 r., w sposób ogólny, ale jednoznaczny przypisuje im pełną odpowiedzialność za zbrodnie, krzywdy i niesprawiedliwości systemu komunistycznego, nie dając im prawa do dobrego imienia.
Twierdzą oni ponadto, powołując się na art 14 w związku z artykułem 8, że są dyskryminowani ze względu na swoją przeszłe zatrudnienie przez zbiorową odpowiedzialność przypisania im negatywnych cech osobowych.
Preambuła 2009 ustawy.
Powołując się na art 3 (zakaz nieludzkiego i poniżającego traktowania), skarżący
utrzymywali, że stwierdzenia zawarte w preambule do ustawy z 2009 r. i w orzeczeniu Trybunału były poniżające, szczególnie stwierdzając, że była tajna policja miała
otrzymać emerytury nie dlatego, że pracowała, ale "w zamian za utrzymywanie
nieludzkiego reżimu ".
Wreszcie, na podstawie artykułu 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) , w połączeniu z Artykułami 3, 6 § § 1 i 2, 8 i Artykułem 1 Protokołu nr 1, wnioskodawcy skarżyli się, że nie mieli skutecznego środka zaskarżenia od odpowiedzialności zbiorowej, moralnej i nagannego zachowania przypisanego im przez preambułę ustawy z 2009 r. oraz ograniczenia ich uprawnień emerytalnych.
Orzeczenie zostało wydane przez Izbę siedmiu, składający się w następujący sposób:
Ineta Ziemele (Łotwa), prezes,
Päivi Hirvelä (Finlandia),
Nicolaou George (Cypr),
Ledi Bianku (Albania),
Zdravka Kalaydjieva (Bułgaria),
Krzysztof Wojtyczek (Polska),
Faris Vehabović (Bośnia i Hercegowina), sędziowie,
oraz Françoise Elens-Passos, Kanclerz Sekcji.
Decyzja Trybunału na podstawie Artykułu 1 Protokołu nr 1 do Konwencji
Sąd, uwzględniając fakt, że skarżący opracowali niemal identyczne skargi, choć inaczej sformułowane, zdecydował się połączyć wszystkie wnioski i rozpatrzyć wszystkie sprawy za pomocą jednej "ogólnej decyzji" dotyczącej wszystkich ewentualnych naruszeń Konwencji.
W tym celu Trybunał wybrał 10 przypadków jako przykłady potwierdzające
rzeczywisty wpływ ustawy z 2009r na prawa emerytalne wszystkich skarżących.
Sąd musi najpierw wyjaśnić, że jeśli Umawiające się Państwo posiada w mocy przepisy przewidujące uprawnienia emerytalne to przepisy te należy uznać za generowanie
praw majątkowych na podstawie artykułu 1 Protokołu nr 1. Zmniejszenie lub zabranie emerytury może zatem stanowić naruszenie dóbr, które musi być uzasadnione.
W odniesieniu do emerytur skarżących, Trybunał uznał, że rozwiązania zastosowane w ramach Ustawy z 2009r spowodowało ograniczenie nieodwołalnie części ich emerytur
otrzymywanych przed i do dnia 1 stycznia 2010 roku. Stanowią one zatem ingerencję
w prawa majątkowe skarżących chronione artykułem 1 Protokołu nr 1.
W tym przypadku rozwiązania prawne były stosowane zgodnie z ustawodawstwem, które zostało przyjęte przez polski Parlament, a więc ingerencja w prawa własności skarżącego była zgodna z prawem.
Jednakże Trybunał orzekł, że zaskarżone prawa nie można uznać za
naruszające samą istotę praw emerytalnych. To nie oznacza, że ich prawa emerytalne, raz nabyte, są nietykalne i nie mogą być zmienione. Artykuł 1 Protokołu nr 1 stanowi, władza ustawodawcza państwa ma prawo do zmniejszenia lub zmiany kwoty świadczenia z zabezpieczenia społecznego
Należy nadmienić, że skarżący nie doznał utraty środków utrzymania, lub całkowitego
pozbawienia świadczeń.
Mimo, że kwestionowane rozwiązania prawne zmniejszyły przywileje emerytalne
specjalnie stworzone dla osób zatrudnionych w komunistycznych instytucjach państwowych, które służyły niedemokratycznemu reżimowi, to jednak utrzymano dla tych osób system emerytalny, który jest bardziej korzystny niż ogólny system zabezpieczenia społecznego.
W związku z powyższym, nie można powiedzieć, że Państwo Polskie spowodowało , że skarżący ponoszą nieproporcjonalne i nadmierne obciążenie.
Służba skarżących w tajnej policji, stworzonej w celu naruszenia praw człowieka,
chronionych na mocy Konwencji, powinna być traktowana jako istotna okoliczność dla
dla tej kategorii osób, których dotyczą redukcje świadczeń emerytalnych.
Władze polskie nie rozciąga zakresu podmiotowego poza rozwiązania prawne, które są konieczne do osiągnięcia słusznego celu; kładąc kres przywilejom emerytalnym członkom byłej komunistycznej politycznej Policji, w celu zapewnienia bardziej sprawiedliwego systemu emerytalnego.
W konsekwencji Trybunał uznał, że zarzuty były w sposób oczywisty nieuzasadnione w
rozumieniu artykułu 35 § 3 (a) (kryteria dopuszczalności) i oświadczył, że skargi są niedopuszczalne.
Inne artykuły
Trybunał uznał, że skargi na podstawie artykułu 6 § § 1 i 2 oraz art 7 były
niezgodne z postanowieniami Konwencji, ponieważ naruszenia prawa przywołane przez skarżących, takie jak domniemanie niewinności, tylko stosuje się do postępowań karnych. Dlatego zarzuty nie są objęte zakresem Konwencji i jako takie były niedopuszczalne.
Trybunał wyjaśnił, że artykuł 13 gwarantuje krajowe rozwiązania/ możliwości radzenia sobie z "roszczeniem spornym" na gruncie Konwencji
Jak Trybunał stwierdził wszystkie zarzuty skarżących są sposób oczywisty nieuzasadnione lub niezgodne z Postanowieniami Konwencji nie było sporne reklamacje.
W związku z tym, Trybunał uznał, że artykuł 13 nie miał zastosowania.
Decyzja ta jest dostępna tylko w języku angielskim.
Niniejsza informacja prasowa to dokument opracowany przez sekretariat i nie ma mocy prawnej
Decyzje, orzeczenia i dalsze informacje na temat działalności Trybunału można znaleźć na stronie : www.echr.coe.int