INFORMACJA
W SPRAWIE MOŻLIWOŚCI ZWIĘKSZENIA WYSOKOŚCI EMERYTURY POLICYJNEJ NA SKUTEK INWALIDZTWA
Ustawa z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji…….. (jednolity tekst DZ.U. z2004r, Nr 8, poz. 67 ze zmianami) w art. 15 ust. 4 stanowi:
„Emeryturę podwyższa się o 15% podstawy wymiaru emerytowi, którego inwalidztwo pozostaje w związku ze służbą”.
Uzupełnienie określone jest w art.18 ust.1, zdanie drugie……… „W przypadku zwiększenia emerytury, o którym mowa a art.15 ust.4, kwota emerytury nie może przekroczyć 80% podstawy wymiaru emerytury”.
Praktyka stosowania tych przepisów wobec emerytów, którzy przed zakończeniem służby uzyskali orzeczenie o inwalidztwie nie budzi poważniejszych problemów. Problemy pojawią się w sytuacji gdy o orzeczenie inwalidztwa ubiega się emeryt pozostający przez wiele lat na emeryturze, nie posiadając orzeczenia o inwalidztwie. Wielu bowiem, posiadając pełną emeryturę nie zadbało o skierowanie na komisję lekarską przed odejściem ze służby, lub w okresie określonym w art.19, to jest:
- w ciągu 18 miesięcy po zwolnieniu ze służby, jeżeli inwalidztwo jest kontynuacją urazów doznanych w czasie pełnienia służby lub chorób powstałych w tym czasie;
- w ciągu 3 lat po zwolnieniu ze służby, jeżeli inwalidztwo jest następstwem wypadku pozostającego w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami służby.
Są to ścisłe kryteria wymagane do przyznania renty inwalidzkiej. Natomiast Zakład Emerytalno rentowy MSW i niektóre komisje lekarskie, przy odmownych decyzjach przywołują te podstawy prawne.
Zaznaczyć należy że, art. 20 ust.3 pkt.5 stanowi, że:
„Inwalidztwo pozostaje w związku ze służbą” gdy powstało wskutek ……chorób i schorzeń, które istniały przed przyjęciem do służby, lecz uległy pogorszeniu lub ujawniły się w czasie trwania służby wskutek szczególnych właściwości lub warunków służby na określonych stanowiskach.
Wykaz tych chorób i schorzeń zawarty jest w Załączniku nr 2 do Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 24 września 2005r. w sprawie wykazu schorzeń i chorób pozostających w związku ze służbą w Policji ……. (Dz. U. z 2005r.Nr 206,poz.1723).
Najbardziej istotnym warunkiem jest przy tym posiadanie i przedstawienie komisji lekarskiej dokumentacji lekarskiej z okresu służby i kontynuowania leczenia, po zakończeniu służby.
Przykład z ostatnich dni emeryta Komendy Miejskiej Policji w Gdyni wskazuje, że uzyskanie pierwszej grupy inwalidzkiej w związku ze służbą, co skutkowało podwyższeniem emerytury do 80%, z wyrównaniem od miesiąca w którym złożono wniosek, stało się możliwe nawet po 17 latach przejścia na emeryturę. Potwierdził to Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych w wyroku z dnia 25 lutego 2013r. sygn. akt XIII U 14343/10.
Stan faktyczny sprawy był następujący:
Funkcjonariusz Komendy Miejskiej Policji w Gdyni Grzegorz A. w listopadzie 1992r. po 38 latach służby przeszedł na emeryturę, bez orzekania o inwalidztwie. Dopiero w styczniu
2010r. wystąpił z wnioskiem do Zakładu Emerytalno Rentowego MSW o skierowanie na badania komisyjno – lekarskie. We wniosku wskazał choroby na jakie się leczył w okresie służby, w tym kardiologiczne, przedkładając odpisy kart informacyjnych i dokumentacji lekarskiej, a także zaświadczenie o aktualnym stanie zdrowia i leczenia, tam gdzie następowało pogorszenie stanu zdrowia.
W załączonych opiniach lekarskich, wniosku i pismach procesowych podniesiono, że długotrwała służba na odpowiedzialnym stanowisku Naczelnika Wydziału Ruchu Drogowego, w dużej aglomeracji turystycznej, powodowała kumulację obciążenia psychicznego i rozwój istniejących schorzeń.
Wojewódzka Komisja Lekarska w Gdańsku w maju 2010r. uznała go za inwalidę zaliczając do pierwszej grupy i uznając, że inwalidztwo pozostaje w związku ze służbą w Policji, uznając też że wymaga opieki innej osoby.
Okręgowa Komisja Lekarska w Gdańsku potwierdziła zaliczenie do pierwszej grypy inwalidzkiej. Uznano jednak, że inwalidztwo nie pozostaje w związku ze służbą, uzasadniając, że nie spełnia warunków ustawy. Skutkowało to przyznaniem dodatku pielęgnacyjnego, ale odmową przyznania prawa do policyjnej renty inwalidzkiej.
Odwołanie złożone we wrześniu 2010r. do Sądu Okręgowego w Warszawie okazało się skuteczne. W toku postępowania Sąd zarządził dodatkowo pozyskanie opinii biegłych sądowych, które potwierdziły zasadność złożonego odwołania.
W cytowanym wyroku z dnia 25 lutego 2013r. Sąd Okręgowy w Warszawie orzekł w pkt.1, że: zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 2 sierpnia 2010r. w ten sposób, że przyznaje Grzegorzowi A. zwiększenie emerytury z tytułu inwalidztwa w związku ze służbą od dnia 1 lutego 2010r. na stałe.
Po uprawomocnieniu wyroku ZER MSW wydał stosowną decyzję podwyższając emeryturę do 80% podstawy wymiaru.
Mimo wcześniejszej odmowy przez Komisję Okręgową sprawa zakończyła się więc sukcesem, otrzymał bowiem zwiększenie emerytury do 80% podstawy wymiaru z wyrównaniem od złożenia wniosku.
W uzasadnieniu wyroku Sąd odróżnia pojęcia „renty inwalidzkiej” od pojęcia „inwalidztwa w związku ze służbą”. W pkt.1 przyznaje bowiem prawo do zwiększenia emerytury z tytułu inwalidztwa w związku ze służbą, a w pkt.2 wyroku utrzymuje w mocy decyzję ZER MSW odmawiającą przyznania renty inwalidzkiej. Z interpretacją tą zgodził się Dyrektor ZER MSW, nie składając apelacji wydał decyzję zwiększającą emeryturę do 80% podstawy wymiaru.
Jak wcześniej podkreślono uzyskanie pierwszej grupy inwalidzkiej w związku ze służbą, co skutkuje podwyższeniem emerytury do 80% podstawy wymiaru przez emerytów, którzy posiadają drugą lub trzecią grupę, jest o wiele łatwiejsze. Tylko w 2012r. z terenu Gdyni emeryci Zofia B, Franciszek T, Zofia S, Stanisław B. uzyskali podwyższenie z trzeciej na pierwszą grupę inwalidzką w związku ze służbą i podwyższenie emerytury, co nastąpiło bez drogi sądowej. Zniwelowane zostały w ten sposób straty wobec tych osób, jakie ponieśli skutkiem „ustawy zmieniającej” przez zaliczenie im znacznych okresów służby, jako służby w organach bezpieczeństwa państwa.
Zaznaczyć jednak należy, że według założeń projektu „Ustawy o funkcjonowaniu komisji lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw” przygotowanego przez Ministra Spraw Wewnętrznych mają wkrótce nastąpić niekorzystne zmiany w tym zakresie wobec emerytów policyjnych przez zlikwidowanie trzeciej grupy i możliwości podwyższenia emerytury z tytułu inwalidztwa, przy zachowaniu praw nabytych.
Warto zapoznać się z publikacjami w Dzienniku Gazeta Prawna nr 78(3468 Nr 1) z dnia 22 kwietnia 2013r.„W jaki sposób funkcjonariusz może podwyższyć emeryturę”. Tylko do końca tego roku mundurowi mogą zwiększyć swoje świadczenie o rentę. W 2014r. przepisy te mogą się zmienić, co oznacza, że nie zostało zbyt wiele czasu na skorzystanie z preferencyjnych rozwiązań – s. B 15 (żółta) oraz „Odprawy dla funkcjonariuszy zrujnują budżet policji”. Aż 242 mln zł będą kosztować podatników mundurowi odchodzący na emeryturę – s.A1.
Emeryci już doświadczyli, że z ochroną praw nabytych różnie bywa.
Postępowanie przed Komisjami Lekarskimi jak wcześniej wskazano, nie trwa zbyt długo, a orzeczenia w większości są korzystne dla emerytów, gdyż z reguły następuje pogorszenie stanu zdrowia. Jeżeli emeryt nie był wcześniej komisjonowany, a odległość czasowa, jak w opisanym przykładzie jest zbyt długa, to może zachodzić niestety konieczność złożenia odwołania do Sądu.
Wskazać przy tym należy, że w sprawach toczących się przed Sądem stosuje się przepisy kodeksu postępowania cywilnego i przewidziane w nich reguły postępowania dowodowego. W orzecznictwie sądowym przyjęła się zasada, iż ustalenia tzw. „wstecznego” inwalidztwa spowodowanego schorzeniami o charakterze samoistnym, powinno następować na podstawie dokumentacji lekarskiej pochodzącej z okresu powstania inwalidztwa (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 1997r. sygn. akt; II U KN 385/ 97 ).
„Cofnięcie” daty powstania inwalidztwa opiera się w takim przypadku na przedłożonej dokumentacji lekarskiej. Jeżeli różnica czasowa jest większa, to dokumentacja ta powinna być bardziej szczegółowa. Zwiększenie wysokości emerytury jest więc możliwe, przy niezwłocznym podjęciu inicjatywy w tym zakresie.
mgr Hieronim Brzozowiec
I Wiceprezes Zarządu Wojewódzkiego
Stowarzyszenia Emerytów i Rencistów Policyjnych
w Gdańsku z/s w Gdyni
Gdynia dnia 29 kwietnia 2013r.